Page 1 Page 2 Page 3 Page 4 Page 5 Page 6 Page 7 Page 8 Page 9 Page 10 Page 11 Page 12 Page 13 Page 14 Page 15 Page 16 Page 17 Page 18 Page 19 Page 20 Page 21 Page 22 Page 23 Page 24 Page 25 Page 26 Page 27 Page 28 Page 29 Page 30 Page 31 Page 32 Page 33 Page 34 Page 35 Page 36 Page 37 Page 38 Page 39 Page 40 Page 41 Page 42 Page 43 Page 44autonomie. Mensen moeten het gevoel hebben dat ze leren omdat ze dat zelf willen.” Te vaak, ontdekte de hoogleraar, wordt beleid opgetuigd voor de kleine groep mensen bij wie die motivatie nooit komt. “Neem de prikklok. Omdat twee medewerkers er de kantjes van aflopen, besluit de afdelingschef voor honderd medewerkers zo’n vervelend controlesysteem in te voeren. Werk die twee lastpakken eruit en vertrouw de rest, zou ik zeggen.” Wat ook helpt: zorg dat medewerkers het naar hun zin hebben. “Wie het niet goed met zijn chef kan vinden, krijgt nogal eens een hekel aan het werk en dus aan een training die met dat werk van doen heeft. Mensen hebben sociale verbondenheid nodig, moeten het gevoel hebben erbij te horen, gewaardeerd te worden. Ook is het belangrijk dat mensen het gevoel hebben dat hun werk ergens toe leidt. En dat de opleiding die ze volgen ergens toe leidt.” Ranglijsten En nee, een hoog punt op het schoolrapport of de titel ‘medewerker van de maand’ helpen daarbij amper. Hoofdschuddend stelt Martens vast dat het een trend wordt: mensen die goed presteren extra in het zonnetje zetten. Ranglijsten maken van afdelingen of bedrijven en die met trots presenteren. Die leerling die op de foto wordt gezet omdat hij cum laude is geslaagd voor het gymnasium, heeft die eer amper nodig – zo iemand komt er toch wel. Vervelender is wat het doet met al die leerlingen die niet die complimenten krijgen. “Die zijn dus blijkbaar niet goed genoeg?” vraagt Martens retorisch. Hij moet dan ook weinig hebben van ‘blaming and shaming’: gegevens van mensen of organisaties die slecht zouden functioneren openbaar maken. Juist als het interview plaats heeft, werd een lijst gepubliceerd van slecht functionerende verpleeghuizen. “Ik zie dan zo’n lijst en denk: gaat dat nou werken?” Vertrouwen Resteert de vraag wat dan wel werkt. Het antwoord is net zo voor de hand liggend als moeilijk uit te voeren: “Zorg dat mensen het op hun werk naar de zin hebben”. Martens noemt bij wijze van voorbeeld de onderneming Google. “Eén werkdag per week mogen medewerkers daar helemaal vrij besteden. Doe wat je wilt, is het devies. Dat loslaten vergt misschien moed, maar het levert veel op. Juist dankzij die vrije dag kan Google innovatief zijn.” ‘Vertrouwen is goed, controle is beter’ is voor veel leidinggevenden stiekem nog steeds het motto. Martens ziet echter veranderingen, ziet dat zijn pleidooi voor vertrouwen en vrijheid in steeds meer bedrijven en organisatie postvat. Zelf doet hij ook zijn best. “Ik geef voor één van mijn vakken geen studiepunten. Als ik dat meld aan mijn studenten, wordt er verbaasd gekeken. Maar het is zo logisch als wat. Ze moeten mijn colleges volgen omdat ze dat zelf willen, niet omdat ze ergens een punt voor willen halen. Daarom nodig ik de studenten ook uit om de collegezaal te verlaten als het hen enkel om die punten te doen is.” Kapitaal Waar het uiteindelijk allemaal op neerkomt, vindt Martens, is passie. “Besef alsjeblieft dat de passie van medewerkers het allerbelangrijkste kapitaal van een bedrijf of organisatie is. Passie zorgt ervoor dat mensen willen werken, groeien, ontwikkelen. Willen leren. In een cursus of training. Of gewoon vanzelf, omdat het leuk is dingen op te steken.” l Prof. dr. Rob L. Martens is als hoogleraar verbonden aan de Open Universiteit in Heerlen. Als vakgroepvoorzitter houdt hij zich daar met name bezig met de professionalisering van onderwijs en onderwijsgevenden. Daarnaast is Martens directeur van het Expertisecentrum Beroepsonderwijs in Den Bosch. Martens is één van de auteurs van ‘Teachers’ engagement in professional learning: Exploring motivational profiles’, dat vooral gaat over wat mensen motiveert om te leren. Daarover ging ook zijn presentatie tijdens het jaarcongres van TriamFloat. Professor passie magazine leren & ontwikkelen 28