DRIE SOORTEN LEERVIDEO’S Wat is de juiste videovorm die past bij de gekozen leeroplossing? In mijn onderzoek onderscheid ik 3 soorten video-instructies: 1 / VIDEOVOORBEELDEN: Puur beeldmateriaal om een handeling voor te doen. Een model demonstreert bijvoorbeeld hoe een probleem wordt opgelost of een taak wordt uitgevoerd. Dat is een hele effectieve manier om iets te leren. 2 / KENNISCLIPS: Korte uitlegfilmpjes. Die zijn heel gericht in te zetten in het leerproces om een specifiek onderwerp uit te leggen. Dankzij de combinatie van beeld en geluid wordt de boodschap relatief gemakkelijk geabsorbeerd. 3 / VIDEO-INTERVIEW: Een expert of ervaringsdeskundige geeft antwoord op vragen. Ook kan iemand worden geïnterviewd waarbij ervaringen en emoties worden gedeeld. Bij TriamFloat hebben we bijvoorbeeld ervaring opgedaan met video-interviews over het thema ‘omgaan met traumatische ervaringen’. TOEPASSING Op welke grond kies je voor een bepaalde videovorm? Dat heeft te maken met het leerdoel. Gaat het om het overdragen van procedurele kennis, dan zijn videovoorbeelden het meest geschikt. Gaat het om de overdracht van conceptuele kennis? Dan gebruik je eerder kennisclips. Om te bepalen welke videovorm wenselijk is, is het belangrijk te weten hoe het met de voorkennis zit van de doelgroep. Daarnaast moet je je afvragen of het van belang is om emoties van de lerenden aan te spreken en ervaringen te delen. Hiervoor bieden video-interviews een prima leeroplossing. ONTWERPEN VAN EFFECTIEVE INSTRUCTIEVIDEO’S Als eenmaal is bepaald dat een video passend is als leerinterventie, en als de vorm is gekozen, komt het ontwerp van de video aan de orde. Ik noem enkele praktische adviezen uit mijn rapport: Pas op voor cognitieve overbelasting. Focus op de hoofdboodschap. Waak ervoor dat de kijker overprikkeld raakt. Als je visueel en auditief teveel informatie geeft, haakt de kijker af. In het ontwerpproces is het de kunst om de hoofdzaken duidelijk op een rij te krijgen en de bijzaken te skippen. Een goed voorbeeld hiervan zijn de animaties die je tegenwoordig vaak ziet. Complexe verhalen die super eenvoudig in getekende animaties worden uitgelegd. Ze zien er vaak kinderlijk eenvoudig uit en geven de kijker het comfortabele idee dat de materie gemakkelijk te begrijpen is. Niet alleen is het belangrijk dat gesproken tekst en beeld op elkaar zijn afgestemd, dat geldt ook voor de tekstregels die in beeld gepresenteerd worden. Gebeurt dat niet simultaan dan is de kans groot dat het werkgeheugen wordt overbelast. De leereffectiviteit neemt dan sterk af. Dat gebeurt ook als je te snel te veel informatie verschaft in de video. Door af en toe korte pauzes in te lassen, krijgen lerenden de tijd om de informatie te verwerken en ruimte te maken voor nieuwe informatie. Wat de duur van een instructievideo betreft; een maximale lengte van drie minuten is optimaal. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de leereffectiviteit na drie minuten snel daalt. Bij de opbouw van het script en dus de video, is het raadzaam om de informatie in hapklare blokken in te delen. Door te segmenteren verhoog je de leereffectiviteit. Belangrijk is de manier waarop de lerende in een instructievideo wordt aangesproken. Dat bepaalt de effectiviteit van het leerproces. Het is aangetoond dat de effectiviteit toeneemt als het verhaal verteld wordt vanuit de eerste persoon. TOT SLOT NOG DRIE PRAKTISCHE TIPS: Film altijd alles twee keer. Mocht een opname mislukken dan hoef je niet nog eens een draaidag in te plannen. Bijkomend voordeel is dat als je alles twee keer filmt, close-up en overview, je achteraf tijdens de montage nog duidelijker de gewenste focus kunt aanbrengen. Zoom in op het gezicht van de geïnterviewde om emoties in beeld te brengen. Nogmaals: het aanspreken van emoties biedt een rijke leerervaring. Video vraagt om een goede voorbereiding. Zorg ervoor dat alles rondom de opnames goed is geregeld. Neem alle onderdelen van de opnames goed door. Werk met een storyboard/script en een draaiboek. Dan weet je zeker dat je alle onderdelen op de juiste manier in beeld brengt. Veel succes! Heb je vragen, mail me gerust. Anneloes de Groot l 31